Nederlanders in Japan: stelletje viezeriken
 Japanners gingen iedere dag in bad, soms wel twee of drie keer - Nederlanders nooit!
 Een belangrijk verschil tussen de 17de-eeuwse Nederlanders en de Japanners was hun reuk. Japanners waren schoon. Nederlanders stonken.
Terwijl de VOC-kooplieden dachten dat je ziek werd van water, wasten de Japanners zich dagelijks een paar keer 
Voorin De boogschutter van Hirado staat een gedichtje:
Als de Hollanders naar het huis van de daimyo gaan, zwermen de vliegen hen na.
Er was in die tijd in Japan echt zo'n gedichtje, alleen luidde het iets anders:
Als de Hollanders naar het kasteel van de shogun gaan, zwermen de vliegen hen na.
De betekenis van beide gedichtjes is hetzelfde: de Japanners vonden de Nederlanders een stelletje viezeriken, waar vliegen op af kwamen...
Omgekeerd hadden de Japanners ook gewoonten die wij smerig vonden. Jonge Japanse vrouwen bijvoorbeeld maakten hun tanden zwart.
Middeleeuwen
 Toch waren de Nederlanders niet altijd zo smerig. In de middeleeuwen vonden bijna alle mensen in Europa dat hun lichaam schoon moest zijn. Iedereen waste zich regelmatig  en we gingen graag naar openbare badhuizen
Maar toen kwamen de ziektes...
Tijdens de eerste grote pest-epidemieën, in de veertiende eeuw, rees het vermoeden dat die badhuizen de verspreiding van de Zwarte Dood veroorzaakten .
In die badhuizen werden we besmet, dachten we. Door het contact met water en stoom konden lichaamsvochten, zoals slijm, bloed en gal, ontsnappen. En pest-kiemen van anderen drongen ons lichaam binnen.
In de zestiende eeuw kwamen daar syfilis-epidemieën bij. Vanaf die tijd werd baden helemaal afgeraden. We gingen steeds negatiever denken over wassen en baden. Baden zou slecht zijn voor de zenuwen! Maagden zouden in bad ongewenst zwanger kunnen worden! Men probeerde zich zo min mogelijk te wassen . Baden deed men voortaan alleen op dokters voorschrift - en dan meestal gekleed in een hemd, en ook nog eens het liefst in bronwater.
Gevaar
 In de tijd dat De boogschutter van Hirado speelt, en Sakura zich iedere dag waste (soms wel twee of drie keer), zagen de Nederlanders water nog steeds als een gevaar voor hun gezondheid.
Koopman Wonderaer en Reyer kwamen niet verder dan het af en toe wassen van hun handen, voeten en soms hun gezicht - alleen als ze echt vuil waren. Te vaak wassen zou de natuurlijke beschermlaag van de huid verwijderen, dachten ze.
Die angst voor ongezond water heerste niet alleen in Nederland, maar in heel Europa. Lodewijk XIV (de Zonnekoning) heeft tijdens zijn 64-jarig leven slechts één keer een bad genomen (anderen denken dat hij dat drie keer deed). Hij deed dat toen om medische redenen.
Stank
Iedereen stonk dus, maar Europeanen gaven daar niet om. Een sterke lichaamsgeur stond voor een sterk lichaam. Geen duidelijke lichaamsgeur zou betekenen dat je een zwak lichaam had, en de seksuele lust zou er onder lijden. Men was er ook van overtuigd dat iemand op een ander verliefd werd vanwege de geur van de oksels, de haardos en het hemd van die ander.
 Als je echt zo hard stonk dat anderen er last van kregen dan wreef je je huid in met parfum en poeders.
De witheid van je kleding was een bewijs van reinheid. Daarom kwam het showen van witte manchetten, witte kragen en witte sokken in de mode
Dat zegt natuurlijk weinig over de hygiëne van je lichaam en van je ondergoed.
Onderbroek
Volgens sommige boeken uit die tijd moest je één keer per week je onderbroek verschonen, maar eenmaal per vier weken was geen uitzondering.
Halverwege het dragen werd de onderbroek altijd wel een keertje binnenstebuiten gekeerd. "Moeder, moeten de poepvlekken voor of achter?"
 Meer weten?
 Wil je meer weten? Bestudeer zelf de bronnen (boeken en artikelen), die schrijver Rob Ruggenberg over dit onderwerp heeft gelezen.
|
